ولاگر‌های غربی چرا به افغانستان علاقمند شده اند و چه تصویری از وضعیت این کشور را به جهان نشان می‌دهند؟

در جریان یک سال گذشته، به ویژه پس از تسلط دوبارهٔ طالبان، دیدار ولاگر‌های غربی از افغانستان افزایش یافته است. تحلیلگران می‌گویند که این ولاگر‌ها فقط تصاویر مثبت از افغانستان را به جهان نشان می‌دهند و در مورد مشکلات موجود در این کشور صحبت نمی‌کنند.

ولاگر‌های خارجی، اعم از زنان و مردان، در ویدیو‌های خویش که بیشتر از طریق یوتیوب نشر می‌شود، مسافرت‌‌های خود از ولایات مختلف افغانستان را به نمایش می‌کشند، اما در آن مشکلات اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی افغانستان نشان داده نمی‌شود.

شماری از فعالین حقوق بشر از این روش ولاگر‌ها انتقاد کرده می‌گویند که آنان برای نفع شخصی خود تنها تصاویری را نشر می‌کنند که در آن وضعیت در این کشور عادی نشان داده می‌شود.

هیدربار، مسوول بخش زنان در دیدبان حقوق بشر، در یک تویت نوشته است که گزارش‌‌های این ولاگر‌ها باید نادیده گرفته شود.

او نگاشته است: "زمانی که ولاگر‌های سفیدپوست غربی در افغانستان می‌‌گردند، ما باید ۱۰۰ در صد آنان را نادیده بگیریم. آنان طرفدار یا مخالف طالبان نیستند، آنان فقط نادان اند و در پی فعالیت‌ آنان فقط شهرت قرار دارد."

اما شماری دیگری به این نظر اند که این ولاگر‌ها بدون حمایت طالبان نمی‌توانند به این گونه در ولایت‌های مختلف افغانستان گشت و گذار کنند.

نیلوفر ایوبی، فعال و خبرنگار، می‌گوید که ولاگر‌ها زمانی که به افغانستان می‌روند باید هدف سفر و زمان رفت و برگشت خود را واضح بسازند و از وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان جواز بگیرند.

او به صدای امریکا گفت: "در اکثر موارد این ولاگر‌ها را یک عضو طالبان همراهی می‌کند تا اطمینان حاصل کنند که آنان موادی را تهیه کنند که هیچ چیز منفی در مورد طالبان در آن به نشان داده نشود و بیشتر ویدیو‌های آنان تنها وضعیت مثبت را در افغانستان به تصویر بکشد."

او افزود این در حالی است که در این اواخر برخی از خبرنگارانی که می‌خواستند گزارش‌های را تهیه کنند که طالبان آنرا اجازه نمی‌دهند، در افغانستان بازداشت شده، از آن کشور اخراج و یا هم از سفر به آنجا منع شده اند.

در تازه ترین مورد، مقامات طالبان ستفانی گلینسکی، خبرنگار آزاد، را از بازگشت به افغانستان منع کردند. گلینسکی در چهار سال گذشته برای رسانه‌های مختلف بین المللی از افغانستان گزارش تهیه کرده و اخیراً از تمایل برخی از زنان افغان برای فرار از حکومت طالبان خبر داده بود.

پیش از آن‌، لین اودانل، خبرنگار آسترالیایی که برای مجله فارن پالیسی امریکایی و رسانه‌های دیگر بین المللی کار کرده است، در ماه جولای برای مدت کوتاهی توسط طالبان بازداشت شد. او گفت که وی "مورد تهدید، آزار، بازداشت و بازجویی قرار گرفته و وادار به اعتراف‌های دروغین در تویتر شده است."

مقامات طالبان اما او را به حمایت آشکار از نیروهای ضد طالبان و "جعل گزارش های خشونت‌های گسترده" توسط نیروهای طالبان متهم کرده اند.

طالبان در ماه اگست نیز یک خبرنگار پاکستانی را که برای یک چینل هندی کار می‌کرد، هنگام فلمبرداری از محل حمله طیارهٔ بدون سرنشین ایالات متحده در کابل، جایی که ایمن الظواهری رهبر القاعده کشته شد، بازداشت کردند.

مایکل کوگلمن، رییس انستیتیوت جنوب آسیا در کانون فکری و پژوهشی وودرو ویلسن، به این نظر است که در نهایت طالبان از این گزارش‌‌ها سود می‌برند.

کوگلمن به صدای امریکا گفت که اظهاراتی که در این گزارش‌‌ها دیده می‌شود به نفع طالبان تمام می‌شود "زیرا طالبان بر روابط عامه خیلی متمرکز اند و می‌خواهند که خارجی‌ها از افغانستان دیدن کنند و در آنجا سرمایه‌گذاری کنند" اما این همه باید از اساس دستورات آنان صورت گیرد.

این در حالی است که در ماه جون شماری از یوتیوبران افغان از سوی ادارهٔ استخبارات طالبان به اتهام توهین به مقدسات بازداشت شدند، به شمول یک فردی که گفته می‌شود بیمار روانی بود.

در یک ویدیویی که از سوی صفحهٔ تویتر منسوب به ادارهٔ استخبارات طالبان نشر شده،‌ دیده می‌شود که چهار تن از این جوانان فعال،‌ به شمول اجمل حقیقی دستبند زده شده و "به ترویج فحشا و توهین به آیات قرآن" اعتراف می‌کند.

طالبان سپس یکی از آنان، غلام سخی را از بند آزاد کردند، اما سایر یوتیوبران، به شمول اجمل حقیقی، با وجود آنکه پیش از بازداشت، از رهبران طالبان و از مردم افغانستان برای "اشتباهی" که مرتکب شده بودند، عذرخواهی هم کردند، اما گفته می‌شود که هنوز هم در زندان به سر می‌برند.

ولاگر‌های غربی در حالی از ولایات مختلف افغانستان گزارش تهیه می‌کنند که هزاران شهروند افغانستان به دلیل وضعیت کنونی می‌خواهند از آن کشور بیرون شوند.

شمار زیادی از کاربران صفحات اجتماعی نیز بر ویدیو‌های این ولاگر‌ها انتقاد کرده و آنرا دور از حقیقت خوانده اند.

بلال سروری، خبرنگار افغان، در صحفهٔ یوتیو‌ب‌اش از نوعیت کار این ولاگر‌ها انتقاد کرده است.

او نگاشته است: "بازدید کنندگان غربی و خارجی در افغانستان همواره در نمایش نادرست آنچه در آن کشور اتفاق می‌افتد، سهیم شده اند، با وجود آنکه نیات خوب داشته اند."

سروری با باز نشر یک ویدیوی از ولاگران غربی که در داخل موتر نشسته، موسیقی می‌شنوند و می‌رقصند نگاشته است که خرسند است از اینکه ولاگر‌ها در افغانستان وقت خوش داشته و میرقصند اما "این در حالی است که خبرنگاران افغان و یک هنرپیشه در ولایت قندهار توسط طالبان بازداشت شده اند."

حکومت طالبان همواره گفته که به مطبوعات آزاد در محدوده اسلام متعهد است. اما با وجود آنکه بر خبرنگاران داخلی و خارجی محدودیت‌های شدید را وضع کرده اند، ولاگر‌های خارجی را اجازه داده اند تا آزادانه گشت و گذار کرده و گزارش‌های را از نقاط مختلف افغانستان تهیه کنند.

اما گزارش‌های این ولاگر‌ها مواردی را در خود ندارد که در آن به محدودیت‌های وضع شده حکومت طالبان بر مطبوعات، آزادی بیان، مسدود ماندن مکاتب متوسط و لیسهٔ دختران، کار زنان، اعتراضات زنان و سایر قیودات اشاره شده باشد.